MUTTEFEKUN ALEYH
“Sözlük bakımından
“üzerine birleşilmiş olan şey” manasına bir tabirdir. Buhâri ile Müslim'in her
ikisinin ittifakla sahih kabul ederek sahihlerine aldıkları hadislere denir.
Buhâri ile Müslim'in
sahihleri, İslâm âlimlerinin tamamına yakın büyük çoğunluğu tarafından Kur'ân-ı
Kerim'den sonra en sahih kitap olarak kabul edilmiştir. Bu bakımdan her
ikisinde birden yeralan hadisler sahihin en yüksek derecesini teşkil ederler.
Bununla birlikte
muttefekun aleyh tabiri, az da olsa, hadis alimlerinin sıhhati üzerinde ittifak
ettikleri hadis manasına da kullanılmıştır. Nitekim İbnu's-Salâh'a göre sahih
hadisler muttefekun aleyh ve muhtelefun fihi olarak iki kısma ayrılır. İlki
sıhhatinde görüş birliğine varılan; ikincisi ise ihtilaf edilen hadislerdir. Ancak,
kaydetmek gerekir ki, bir hadis hakkında muttefekun aleyh denildiğinde ilk
manasına alınır ve Buhâri ile Müslim'in kitaplarında ittifakla naklettikleri
sahihin ilk mertebesindeki hadisler kasdedilmiş olur.
İbnu'l-Cevzi'nin
kaydettiğine göre muttefekun aleyh hadisler 2317 tanedir. Bunları bir araya
toplayan iki kıymetli eser vardır. Bunlardan birincisi, Muhammed Habibullah
eş-Şinkiti'nin Zâ'du'l-Muslim fime'ttefeka Aleyhi'l-Buhâri ve Muslimi: diğeri,
Muhammed Fuad Abdulbâki'nin el-Lu'lu'u ve'l-Mercân fi me'ttefeka
Aleyhi'ş-Şeyhân isimli eseridir. Sonuncusu Türkçeye de çevrilmiştir.